با فرا رسیدن فصول گرم سال، نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده کارآمد و مطبوع بیش از پیش احساس می‌شود. در میان انبوه گزینه‌های موجود در بازار، کولر گازی اسپلیت دیواری به دلیل کارایی بالا، نصب نسبتاً آسان و تنوع مدل، به یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین انتخاب‌ها برای منازل، ادارات و فضاهای تجاری کوچک تبدیل شده است. این دستگاه‌ها که اغلب به سادگی “کولر گازی دیواری” نامیده میشوند، در واقع نوعی کولر گازی اسپلیت هستند که یونیت داخلی آنها بر روی دیوار نصب می‌گردد.
این مقاله از نمایندگی جنرال گلد، قصد داریم به دنیای کولرهای گازی دیواری قدم بگذاریم. از نحوه کارکرد و اجزای تشکیل‌دهنده آنها گرفته تا انواع کمپرسورها، گازهای مبرد، نحوه انتخاب ظرفیت مناسب و بررسی مزایا و معایب مدل‌های مختلف، همه و همه را زیر ذره‌بین قرار خواهیم داد. همچنین به سوالات متداول خریداران قبل از خرید کولر گازی دیواری پاسخ می‌دهیم تا شما بتوانید با دیدی باز و اطلاعات کامل، بهترین کولر گازی اسپلیت دیواری را برای نیازهای خود انتخاب کنید.
همانطور که از نامش پیداست، کولر گازی اسپلیت (Split Air Conditioner) سیستمی دو تکه است. این دو تکه عبارتند از:
این دو یونیت توسط لوله‌های مسی (حاوی گاز مبرد) و کابل‌های برق و فرمان به یکدیگر متصل میشوند.
عملکرد خنک‌کنندگی کولر گازی اسپلیت بر اساس یک چرخه ترمودینامیکی به نام “چرخه تبرید تراکمی بخار” استوار است:
این چرخه به طور مداوم تکرار می‌شود تا دمای اتاق به حد مطلوب تنظیم شده توسط کاربر برسد. بسیاری از مدل‌های کولر گازی اسپلیت دیواری قابلیت گرمایش نیز دارند که در این حالت، چرخه به صورت معکوس عمل کرده و گرما از محیط بیرون جذب و به داخل منتقل می‌شود.
شناخت اجزای اصلی و انواع مختلف آنها به درک بهتر عملکرد و انتخاب آگاهانه‌تر کمک می‌کند:
1. کمپرسور (Compressor): موتور اصلی و گران‌ترین قطعه کولر گازی اسپلیت که وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد را بر عهده دارد. نوع کمپرسور تأثیر مستقیمی بر مصرف انرژی، سطح صدا و طول عمر دستگاه دارد.
2. گاز مبرد (Refrigerant): ماده‌ای شیمیایی که در چرخه تبرید گرما را جابجا می‌کند. نوع گاز بر بازدهی و اثرات زیست‌محیطی دستگاه تأثیرگذار است.
3. فیلترهای هوا: یونیت داخلی کولر گازی اسپلیت دارای فیلترهایی برای جذب گرد و غبار و بهبود کیفیت هوای داخل است. انواع مختلفی وجود دارد:
کولر گازی های دیواری همانند کولر گازی پرتابل به دلیل کارایی بالا و نصب آسان، گزینه محبوبی در تهویه مطبوع منازل و ادارات محسوب میشوند. تا به حال چندین نوع مختلف کولر گازی دیواری وارد بازار شده است که هر یک ویژگی ها و کاربردهای متفاوتی دارند. در زیر تعدادی از انواع رایج کولر گازی دیواری را معرفی می‌کنیم:
کولر گازی دیواری تک واحدی یکی از انواع کولرهای گازی اسپلیت است. که به وسیله یک لوله مسی یا پلاستیکی برای جریان یافتن فریون و کابل های برق به هم متصل میشوند. این نوع کولرها و کولر گازی پرتابل برای فضاهای مسکونی، اتاق های اداری، فروشگاه ها و مکان های مشابه بسیار مناسب هستند. از ویژگی های این نوع کولرها می‌توان به کارایی بالا، قابلیت کنترل از راه دور، تایمر و حالت های مختلف عملکرد اشاره کرد.
کولر گازی دیواری چند واحدی نیز یکی دیگر از انواع کولرهای گازی اسپلیت است. در این نوع سیستم، یک واحد خارجی به چند واحد داخلی متصل می‌شود. به عبارت دیگر، یک واحد خارجی با توان بالا و یک یا چند واحد داخلی با توان متفاوت به کلیه واحدهای درونی متصل میشوند.
کولر گازی دیواری چند واحدی این امکان را فراهم می‌کند که در چند نقطه مختلف از یک ساختمان سرمایش یا گرمایش انجام شود. این واحدها به صورت مستقل کار می‌کنند، به این معنا که هر کدام از واحدهای داخلی می توانند با تنظیمات و دمای مورد نظرشان کار کنند. از ویژگی‌های مثبت این نوع سیستم می‌توان به صرفه‌جویی در مصرف انرژی (نسبت به نصب چند کولر مستقل)، صدای کمتر و استفاده آسان اشاره کرد.
این نوع از کولرهای گازی نیز دارای سیستم تهویه هستند. مدل داکت اسپلیت دارای واحد داخلی مخفی در داخل سقف یا دیوار است. در این نوع سیستم، هوای خنک یا گرم توسط واحد داخلی تولید و سپس از طریق لوله های مخفی (داکت) به اتاق‌ها منتقل می‌شود. ویژگی اصلی کولر گازی داکت اسپلیت این است که واحد داخلی به صورت مخفی در ساختمان نصب می‌شود.
این ویژگی موجب می شود که در همه اتاق ها یا فضاهای مختلف، هوا به صورت یکنواخت تهویه شود. این نوع سیستم معمولاً برای ساختمان ها و فضاهای بزرگ و چند طبقه مناسب است. از ویژگی های دیگر این نوع سیستم می توان به کاهش نویز و ارائه تنظیمات دقیق برای هر فضا اشاره کرد.
این نوع کولر نیازی به سیستم داکت (لوله ها و کانال های مخفی) برای انتقال هوا ندارد. به عبارت دیگر، هوا مستقیماً از واحد داخلی منتشر می‌شود. این ویژگی موجب مناسب بودن آن برای فضاهای کوچک و همچنین مکان هایی که نصب سیستم داکت ممکن نیستند شده است. کولر گازی داکتلس معمولاً برای فضاهای کوچک، اتاق های اداری، و حتی برای اماکن تجاری و مکان هایی که نیاز به سیستم داکت ندارند مناسب است.
هر یک از انواع اسپلیت دیواری مزایا و معایب خاص خود را دارند که بر حسب نیاز مصرف کننده باید انتخاب شوند.
یکی از مهم‌ترین مراحل خرید، انتخاب ظرفیت مناسب است. ظرفیت کولرهای گازی با واحد BTU/hr (British Thermal Unit per hour) اندازه‌گیری می‌شود که نشان‌دهنده میزان گرمایی است که دستگاه در یک ساعت می‌تواند از محیط خارج کند.
عوامل مؤثر بر تعیین ظرفیت:
مساحت فضا (متر مربع): اصلی‌ترین عامل.
ارتفاع سقف: سقف‌های بلندتر به ظرفیت بیشتری نیاز دارند.
موقعیت جغرافیایی و آب و هوا: مناطق گرم‌تر به ظرفیت بالاتری نیاز دارند.
عایق‌بندی ساختمان: دیوارهای عایق‌بندی شده، پنجره‌های دوجداره و عدم وجود درز، نیاز به ظرفیت کمتر را به دنبال دارد.
میزان آفتاب‌گیر بودن فضا: دیوارهای جنوبی و غربی و پنجره‌های بزرگ رو به آفتاب، نیاز به ظرفیت را افزایش می‌دهند.
تعداد افراد حاضر در فضا: هر فرد مقداری گرما تولید می‌کند.
تعداد وسایل گرمازا: مانند کامپیوتر، لامپ‌های رشته‌ای، اجاق گاز و…
جدول راهنمای تقریبی انتخاب ظرفیت (برای آب و هوای معتدل و سقف استاندارد):
| مساحت فضا (متر مربع) | ظرفیت پیشنهادی (BTU/hr) |
|---|---|
| 15 تا 25 متر مربع | 12000 |
| 25 تا 50 متر مربع | 18000 |
| 50 تا 70 متر مربع | 24000 |
| 70 تا 100 متر مربع | 30000 T1 |
| 100 تا 130 متر مربع | 30000 T3 |
| 130 تا 150 متر مربع | 30000 standing |
نکته بسیار مهم: این جدول فقط یک راهنمای اولیه است. برای محاسبه دقیق ظرفیت مورد نیاز، حتماً با کارشناسان فروش یا تکنسین‌های مجرب مشورت کنید و اطلاعات دقیق ساختمان خود را در اختیار آنها قرار دهید.
نحوه نصب کولر گازی دیواری بسیار اهمیت دارد چرا که نیاز به مهارت زیادی هست که عموماً به وسیله تعمیرکاران متخصص یا تکنسین های تهویه مطبوع انجام می‌شود. در ادامه نکات مهم نصب اسپلیت دیواری را ذکر خواهیم کرد.
ابتدا مکان مناسبی برای نصب انتخاب کنید. انتخاب دیوار مناسب یعنی دیواری که به پریز برق نزدیک و در عین حال به پنجره نیز دور نباشد تا لوله کشی به راحتی صورت گیرد.
در ضمن این دیوار در جای قرار داشته باشد که در صورت نصب کولر، هوا به سایر اتاق ها نیز به راحتی جریان یابد. نصب واحد داخلی کولر که بر روی دیوار داخلی اتاق نصب می‌شود. برای نصب آن نیاز به مهارت هست و اگر اشتباهی صورت گیرد ممکن است خطرات و ضررهای جبران ناپذیری را متحمل شوید.
بنابراین توصیه می‌کنیم اگر مهارت کافی ندارید برای نصب کولر گازی دیواری حتما از یک نصاب متخصص کمک بگیرید. معمولا بعد از فروش محصول فروشندگان یا نمایندگی ها خود نصاب ماهری را برای نصب اعظام می‌کنند.
تعبیه لوله کشی و الکتریکی. لوله های مسی برای انتقال فریون و سیم های الکتریکی برای اتصال به منبع برق نصب میشوند.
نصب این لوله ها نیز به مهارت نیاز دارد. اشتباه در نصب لوله های مسی کولر گازی می‌تواند منجر به مشکلات و عواقب مختلفی شود. برای مثال ممکن است باعث نشت یا رهاسازی فریون شود که این خود موجب کاهش کارایی سیستم، افزایش مصرف انرژی و در بدترین حالت خرابی دستگاه می‌شود.
از طرفی اگر لوله ها به درستی عایق زده نشوند، انرژی بیشتری مصرف می شود. در کل اشتباه در نصب لوله ها ممکن است به نقص های عملکرد و اختلالات در سیستم منجر شود که می تواند نیاز به تعمیرات مکرر داشته باشد.
که شامل کمپرسور و فن های مورد نیاز برای انتقال هوا به داخل است. واحد خارجی روی دیوار خارجی نصب می‌شود. نصب واحد خارجی در نصب کولر گازی اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که تاثیر مستقیم بر عملکرد و کارایی سیستم می‌گذارد. اگر نصب به درستی انجام نشود، ممکن است هوای گرم در نزدیکی سیستم تجمع کرده و عملکرد کولر گازی را تحت تاثیر قرار دهد.
واحد خارجی باید به صورت صحیح در مکانی نصب شود که اجازه تخلیه آب و مواد زائد را داشته باشد. همچنین نصب صحیح واحد خارجی می‌تواند از نشت فریون و مواد زائد به محیط زیست جلوگیری کند که این خود در حفظ محیط زیست بسیار موثر است.
در این مرحله لوله های مسی اتصال داده شده و سیستم فریون شارژ می شود. اتصالات باید به دقت و با استفاده از مواد مناسب صورت گیرد. هر گونه نشت یا نقص در اتصالات می‌تواند منجر به نوسانات دما و کاهش عملکرد سیستم شود. مقدار صحیح و مناسب فریون برای سیستم از اهمیت بسزایی برخوردار است.
اگر شارژ زیاد یا کم باشد، عملکرد سیستم کاهش یافته و یا دستگاه خراب می‌شود. فریون مناسب و اتصالات صحیح تضمین کننده بهره وری و کارایی بالای کولر گازی است. به همین دلیل، اتصالات و شارژ فریون در نصب کولر گازی بسیار حائز اهمیت هستند و باید توسط تکنسین های ماهر و متخصص انجام شود.
پس از نصب، تنظیمات روی کنترل های داخلی و خارجی انجام و کولر گازی تست می‌شود. تنظیمات صحیح به اطمینان از عملکرد درست و بهینه کولر گازی کمک می کند. این شامل تنظیم دما سرعت باد، حالت های مختلف و سایر تنظیمات است. از طرفی تنظیمات بهینه می توانند به کاهش مصرف انرژی کمک کنند. برای مثال، تنظیم دما به صورت مناسب می‌تواند مصرف انرژی را کاهش دهد.
اگر موقع نصب به تنظیمات صحیح توجه شود، شرایط راحتی و مطلوب برای افراد درون فضا ایجاد خواهد شد. در غیر این صورت مدام مشکلات گوناگونی پیش آمده و باید به فکر تعمیر باشید.
همچنین باید توجه داشت که تمامی مراحل نصب باید به صورت کاملاً ایمن و مطابق با دستورالعمل ها و ضوابط مربوطه انجام شود. همچنین پیشنهاد می شود از تکنسین های متخصص و مجرب برای این کار استفاده کنید تا مطمئن شوید که نصب به درستی انجام شده و کولر گازی به بهترین شکل عمل کند.
امروزه مهم‌ترین دسته‌بندی در کولرهای گازی دیواری، تفکیک مدل‌های اینورتر و کانورتر از مدل‌های معمولی (دور ثابت یا On/Off) است.
| ویژگی | کولر گازی اسپلیت کانورتر و اینورتر (Inverter / Converter) | کولر گازی اسپلیت معمولی (Fixed-Speed / On-Off) |
|---|---|---|
| مزایا | ||
| مصرف انرژی | بسیار بهینه‌تر (تا 60% صرفه‌جویی)؛ دور موتور متغیر | مصرف بالاتر؛ کارکرد با تمام توان یا خاموش |
| کنترل دما | بسیار دقیق و پایدار؛ نوسانات دمایی حداقل | نوسانات دمایی بیشتر بین خاموش و روشن شدن |
| سطح صدا | کمتر؛ عملکرد روان‌تر و بدون شوک روشن/خاموش شدن کمپرسور | صدای بیشتر هنگام روشن/خاموش شدن کمپرسور |
| سرعت خنک‌کنندگی | سریع‌تر در رسیدن به دمای اولیه (به دلیل قابلیت کار با دور بالا) | سرعت معمولی |
| طول عمر قطعات | بیشتر؛ استهلاک کمتر به دلیل کارکرد پیوسته و بدون شوک | استهلاک بیشتر به دلیل روشن/خاموش شدن‌های مکرر |
| عملکرد گرمایشی | معمولاً کارآمدتر در دماهای پایین‌تر | کارایی کمتر در دماهای بسیار سرد |
| سطح آسایش | بالاتر؛ دمای یکنواخت و صدای کمتر | پایین‌تر؛ نوسان دما و صدای بیشتر |
| معایب | ||
| هزینه اولیه | بالاتر | پایین‌تر |
| پیچیدگی تعمیرات | بیشتر؛ برد الکترونیکی پیچیده‌تر(البته در مدل‌های کانورتر این عیب برطرف شده است) | ساده‌تر |
| حساسیت به نوسان برق | ممکن است حساسیت بیشتری داشته باشند (نیاز به محافظ برق استاندارد) / در مدل‌های کانورتر این عیب با وجود رله‌های امنیتی برطرف شده است | حساسیت زیاد |
برای خرید کولر گازی دیواری، مراحل زیر را دنبال کنید:
در نهایت، توصیه می‌شود هرگز از فروشندگان غیر معتبر یا محصولات کم کیفیت بدون گارانتی خرید نکنید چرا که این در عملکرد اسپلیت دیواری تاثیر بسیار دارد.
قیمت کولر گازی دیواری متاثر از عوامل مختلفی است که شامل موارد زیر می‌شود:
به طور کلی، قیمت کولر گازی دیواری می‌تواند بر حسب آنچه ذکر شد متغیر باشد برای دقت بیشتر در مورد قیمت ها و مدل های خاص، به فروشندگان و مراکز معتبر مراجعه کنید.
بسیار اهمیت دارد چرا که باعث افزایش عمر دستگاه شده و نتیجه بهتری در تهویه هوا خواهد داشت. در اینجا چند نکته مهم در استفاده از اسپلیت دیواری آمده است:
کولر گازی باید در مکانی قرار گیرد که هوای داخلی به راحتی به دستگاه رسیده و همچنین هوا به راحتی از واحد خارجی نیز به دستگاه برسد. ضمنا از قرار دادن آن در مکان هایی با تشعشع حرارت زیاد (مستقیم در معرض نور خورشید یا نزدیک یک سینک حرارتی) خودداری کنید.
دستگاه باید بر روی دمای مطلوب تنظیم شود. همچنین انتخاب سرعت باد نیز روی تهویه مناسب تاثیر دارد.
استفاده در حالت مناسب به این معنی است که در روزهای سرد از گرمایش و در روزهای گرم از سرمایش کولر استفاده شود.
در هنگام استفاده از کولر گازی، درب ها و پنجره ها باید بسته شوند تا هوا خنک شده از فضا خارج نشود.
فیلترهای کولر گازی دیواری باید به منظور حفظ عملکرد بهتر منظماً تمیز و در صورت لزوم تعویض شوند.
بسیاری از کولرهای گازی دارای تایمرها و کنترل های هوشمند هستند که به کاربران اجازه برنامه ریزی می دهند. این کار موجب صرفه جویی در انرژی می‌شود.
تعمیرات دوره‌ای و نگهداری منظم از کولر گازی، اطمینان می‌دهد که دستگاه به بهترین شکل عمل کرده و از مشکلات زودرس جلوگیری می‌شود.
علاوه بر آنچه ذکر شد از آنجایی که مراقبت از این محصول در افزایش عمر و کارایی آن نقش بسیاری دارد در ادامه مفصلا به این امر می‌پردازیم.
مراقبت و نگهداری منظم از کولر گازی دیواری می‌تواند عمر مفید آن را افزایش داده و عملکرد بهینه آن را حفظ کند. در زیر توصیه هایی برای مراقبت و نگهداری کولر گازی دیواری آمده است:
تمیز کردن فیلترها: فیلترهای کولر گازی دیواری در طی زمان کثیف میشوند. برنامه ریزی برای تمیز کردن و یا تعویض فیلترها به صورت دوره ای اهمیت دارد. این کار باعث بهبود کیفیت هوا و کاهش مصرف انرژی می‌شود.
بررسی نشتی و ترک لوله ها: با بررسی لوله ها می توانید از نشتی های بزرگ جلوگیری کنید.
پاک کردن گرد و غبار و لکه های سطح کولر گازی به طور دوره ای با استفاده از یک پارچه نرم و مرطوب، همچنین تمیز کردن واحد خارجی دستگاه از گرد و غبار باید در برنامه سالانه یا شش ماه یکبار شما باشد.
اگر از تایمر و کنترل های هوشمند برای برنامه ریزی زمان بندی روشن و خاموش کردن کولر گازی استفاده کنید این در هدر رفت انرژی تاثیرگذار خواهد بود.
در صورت وجود هرگونه مشکل یا نقص در عملکرد دستگاه، به تکنسین های متخصص مراجعه کنید تا مشکل را تشخیص و تعمیر کنند.
همچنین، توصیه می‌شود که هرگز تلاش نکنید تا به صورت خودسرانه تعمیرات یا تغییرات جزئی در دستگاه انجام دهید. با رعایت این نکات، می توانید از اسپلیت دیواری به بهترین شکل استفاده و عمر مفید آن را افزایش دهید. همچنین، این موارد به کاهش مصرف انرژی نیز کمک می‌کنند.
کولر گازی دیواری یکی از رایج ترین و محبوب ترین گزینه های تهویه مطبوع مسکن و ادارات است. ین نوع کولرها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
بنابراین بهتر است با متخصصان تهویه مطبوع یا توزیع کنندگان معتبر مشورت کنید تا بهترین گزینه را بر اساس نیازها و شرایط شما پیشنهاد دهند.
سوال1: تفاوت اصلی کولر گازی کانورتر و اینورتر با معمولی چیه و کدوم بهتره؟
سوال2: یک کولر گازی اسپلیت چقدر برق مصرف می‌کنه؟
سوال3: گاز R32 بهتره یا R410A؟
سوال4: هر چند وقت یکبار باید کولر گازی اسپلیت رو سرویس کنم؟
پاسخ منطقی: توصیه می‌شود حداقل سالی یک بار، ترجیحاً قبل از شروع فصل گرما، سرویس کامل توسط تکنسین مجاز انجام شود. این سرویس شامل بررسی میزان گاز، تمیز کردن کویل‌های یونیت داخلی و خارجی، بررسی قطعات الکتریکی و عملکرد کلی دستگاه است. علاوه بر این، فیلترهای هوای یونیت داخلی باید به طور مرتب (بسته به میزان استفاده و آلودگی هوا، هر 2 تا 4 هفته یکبار) تمیز یا تعویض شوند. این کار ساده باعث بهبود جریان هوا، افزایش کارایی و کاهش مصرف برق می‌شود.
سوال5: می‌تونم خودم کولر گازی اسپلیت رو نصب کنم؟
پاسخ منطقی: اکیداً توصیه نمی‌شود. نصب کولر گازی اسپلیت یک کار تخصصی است که نیاز به ابزار دقیق، دانش فنی در مورد لوله‌کشی مبرد، سیم‌کشی برق و تخلیه هوا (وکیوم کردن) دارد. نصب نادرست می‌تواند منجر به نشت گاز، کاهش شدید کارایی، آسیب به دستگاه، خطرات ایمنی و باطل شدن گارانتی شود. همیشه از نصاب‌های مجاز و مورد تأیید شرکت سازنده یا فروشنده استفاده کنید.
سوال6: برای اتاق خواب 15 متری چه ظرفیتی مناسبه؟
پاسخ منطقی: طبق جدول راهنما، برای فضای 15 متری معمولاً ظرفیت 12000 BTU/hr مناسب است. اما اگر اتاق شما بسیار آفتاب‌گیر است، در طبقه آخر قرار دارد یا عایق‌بندی خوبی ندارد، ممکن است نیاز به ظرفیت کمی بالاتر (مثلاً 18000) باشد. بهترین کار مشورت با یک کارشناس است که با بازدید از محل یا دریافت اطلاعات دقیق، ظرفیت بهینه را پیشنهاد دهد.
کولر گازی اسپلیت دیواری، راهکاری مدرن و کارآمد برای مقابله با گرما و ایجاد فضایی مطبوع در محیط زندگی و کار ماست. با درک نحوه کارکرد، شناخت انواع کمپرسورها (به‌ویژه اهمیت فناوری کانورتر و اینورتر)، آگاهی از گازهای مبرد جدیدتر و انتخاب صحیح ظرفیت، می‌توان بهترین گزینه را متناسب با نیاز و بودجه انتخاب کرد.
به یاد داشته باشید که مدل‌های کانورتر و اینورتر با وجود قیمت اولیه بالاتر، در بلندمدت از نظر مصرف انرژی و سطح آسایش، سرمایه‌گذاری بسیار بهتری هستند. همچنین، اهمیت سرویس دوره‌ای و تمیز کردن فیلترها را برای حفظ کارایی و طول عمر کولر گازی اسپلیت خود دست کم نگیرید. در نهایت، با انتخاب آگاهانه و نگهداری صحیح، می‌توانید سال‌ها از خنکای دلپذیر و هوای مطبوع لذت ببرید.
